برای خیلی از دوستان ما هنوز سوال هست که فب‌لب دقیقا یعنی چه؟ ما در فب‌لب چه می‌کنیم و اساسا فب‌لب‌ها در جهان چه می‌کنند!؟ تصمیم گرفتیم یک یادداشت کوتاه در همین باره بنویسیم تا بیش‌تر فب‌لب و فعالیت‌ها و گرایش‌های آن را برای دوستان خود شرح داده باشیم.

فب‌لب (FabLab) اختصار عبارت فبریکیشن لابراتوار (Fabrication Laboratory) است که نوعی آزمایش‌گاه برای بررسی، توسعه و تحقیق در موضوع ساخت دیجیتال به حساب می‌آید. برای تقریب ذهن در زبان پارسی، به جای آزمایش‌گاه، کلمه کارگاه را پیش‌نهاد می‌کنیم که به نوعی در نسبت با ساخت دیجیتال تناسب به‌تری دارد. کارگاه ساخت دیجیتال یا همان فب‌لب، در اصل مدل آموزشی توسعه‌یافته‌ای از مرکز ساخت دانشگاه ام‌آی‌تی‌ (MIT) است که توسط پروفسور نیل گرشنفیلد (Neil Gershenfeld)، از اساتید Center for Bits & Atoms دانش‌گاه ام‌آی‌تی، طرح‌ریزی شده است. براساس طرح گرشنفیلد، توسعه‌ی واحدهایی آموزشی تحقیقاتی از کارگاه‌های ساخت دیجیتال در قالب یک شبکه ارتباطی جهانی علاوه بر توسعه و تحقیق در حوزه ساخت دیجیتال و کامپیوتر، می‌تواند زمینه را برای تغییر پارادایمی که در پیش‌روست آماده کند. فب‌لب‌ها مراکزی برای کمک به توسعه‌ی کارآفرینی‌های محلی، ارتباط جامعه جهانی به منظور آموزش، یادگیری، تحقیق و ساخت خلاقانه و دست‌ آخر ورود به شبکه‌ی جهانی ارتباط متخصصان ساخت دیجیتال هستند.

برآوردها نشان می‌دهد که در ۲۰ سال آینده با افزایش روش‌ها و ماشین‌های ساخت دیجیتال، طبیعت ساخت و تولید تغییرات زیادی خواهد داشت. تغییر پارادایم حاصل از رشد ماشین‌ها و روش‌ مورد نظر، در آینده فرصت توسعه و تحقیق در روش‌های ساخت و نیز تعریف متریال‌های جدید را فراهم خواهد آورد. بنابراین فب‌لب‌ها به عنوان توسعه‌دهنده‌گان و طراحان روش‌های ساخت دیجیتال پیش‌قراول تغییرات وسیع پیش رو هستند. تکامل ساخت دیجیتال و توسعه‌ی طراحی دیجیتال در آینده به رشد تولید محصولات شخصی‌سازی شده منجر می‌شود. ماهیت و ظرفیت ساخت دیجیتال منجر به تولید مدل اقتصادی و بازار تازه‌ای از خدمات و محصولات می‌شود و کارگاه‌های ساخت دیجیتال مانند فب‌لب ما برای کشف عرصه‌های جدید در فرآیند ساخت دیجیتال، تحقیقات مرتبط،  نیاز مخاطبان و بازار فعالیت می‌کنند.

توسعه ساخت دیجیتال با تمام اهداف آموزشی، پژوهشی و تحقیقاتی که در آن نهفته است دست آخر به اهداف مشخص اقتصادی و بهره‌وری صورت می‌پذیرد. افزایش آزادی طراحی، استقلال اقتصادی در مقیاس‌های مختلف تولید محصول، ساخت محصولات شخصی‌شده، کاهش زمان تولید، تمرکززدایی از فرآیند  تولید، بهینه‌کردن مصرف متریال و نیز حذف و مدیریت تلفات خطرناک، کاهش هزینه‌ی هر واحد تولید، استفاده از بازه‌ی فراوانی از انواع متریال‌ها و حذف محدودیت‌های متریالی و صدالبته کاهش مصرف انرژی از مهم‌ترین کلیدواژه‌هایی‌ست که توسعه ساخت دیجیتال در پی آن است و فب‌لب‌ها سعی می‌کنند جمله فعالیت یا حداقل بخش اصلی فعالیت‌های پژوهشی خود را در پیرامون این کلیدواژه‌ها مدیریت کنند و در کنار پژوهش در انواع پروژه‌های ساختی و خدماتی، مخاطبین و فرهنگ و انتظارات عمومی را به سمت این کلیدواژه‌های مهم هدایت کنند. فب‌لب‌ها در این گام بر خود یک رسالت بزرگ تبلیغاتی و فرهنگی حس می‌کنند و به عنوان بن‌گاه‌هایی غیرانتفاعی و فرهنگی فعالیت‌های فراوانی دارند.

در واقع فب‌لب‌ها به هیچ عنوان یک مرکز نمونه‌سازی دیجیتال صرف نیستند؛ آن‌ها یک کارگاه فعال ساخت دیجیتال هستند که مفهوم خود را از کار جمعی و گروهی و تبلیغ و ترویج و آموزش ساخت دیجیتال می‌گیرند و اساسا به همین جهت مورد اعتماد اجرای پروژه‌های خاص و نمونه‌سازی‌های پیچیده قرار می‌گیرند.

در ادامه بخوانید:

  یک فب لب چیست؟ | بخش دوم  

  یک فب لب چیست؟ | بخش سوم