شماره :
235
شنبه 1400/03/29 05:25

مریم اسماعیل دخت و همکاران

برخی آثار برگزیده | مسابقه طراحی کتاب خانه عشایری

اعضای تیم: مریم اسماعیل دخت، پریا شهبازی، امیرمهدی عماد، مبینا دادخواه، عارفه ثابت حاجیونی

جامعه سنتی با تکثر فرهنگی، تحت زندگی قبیله ای به گونه یکجانشینی و کوچ، هزاران سال فرهنگ زندگی ایرانی را رقم زده بود. داعیه "هویت ملی" و "یکپارچگی فرهنگی" تحت لوای "ملت" به جای "قبیله و ایل" از دوران رضاشاه، با ترس از قدرت عشایر غیور به بهانه عقب ماندگی فرهنگی، کوس تمرکز فرهنگی را به صدا درآورد. اسکان اجباری عشایر زیر پرچم هویت ملی با توسل به "استانداردسازی" و به منظور ایجاد حکومت مرکزی، "تخته قاپوی اجباری" نمود. فرهنگ چند هزار ساله زندگی مبتنی بر "کوچ" برخی عشایر را بر آن داشت که با سقوط رضاشاه "مساکن" خود را تخریب و بار دیگر به کوچ نشینی روی آورند. اسکان اجباری اکثریتی خودساخته، مولد و خودکفا که با جریان "طبیعت" و "جغرافیا" چرخ زندگی خود را می چرخاندند، حاکی از این است که "مشارکت" در انتخاب شیوه زیست و زندگی الگوی فرهنگ عشایر است که هنر و فن خود را به صورت بومی با تکیه بر نیروهای طبیعی، شکل می دهند. کوچ با همه مشقت های خود از نگاه ما یکجانشینان، الزام به طراحی با رویکردی "سازه محور و فنی"، "ییلاق و قشلاق" و ملاحظات اقلیمی، "تمایز عملکردی" فضای عمومی کتابخانه در میان سیاه چادرهای خصوصی، استفاده از "هنر بومی" هر ایل با تنوع فرهنگی، گام های اساسی و ایده های اصلي در رسیدن به طرحی بود که مورد اقبال هر ایل قرار گیرد. از همین رو سازه ای متشکل از عناصر "فشاری" و "کششی" با قابلیت جمع شدن به عنوان پایه و مدول طراحی و به عنوان قفسه کتاب ها در نظر گرفته شد که نسبت به تعداد جمعیت در حال کوچ از یک تا سه عدد در اختیار هر ایل قرار می گیرد که وابسته به عرصه مورد نیاز هر ایل در چیدمان توسط عشایر، "انعطاف پذیر" باشد. از طرفی نهاد کتابخانه های عمومی کشور با تلاش کتابخانه ملی ایران، با هدف زنده نگه داشتن هنر بومی و مناظر فرهنگی رو به نابودی ایران، چند سالی در تلاش است که هنرهای اقلیت رو به انقراض جامعه ایران را مستندنگاری کند‌ و تجارب تاریخی ثابت کرده است که عشایر خودکفا و مولد، "فرهنگ و هنر" برخواسته از "زمینه" و "زندگی روزمره" و مبتنی بر "ذهنیات" خود را پذیرا هستند. از همین رو "مشارکت عشایر" با هنرهای متنوع ایلی در ساخت کتابخانه و اهتمام نهاد کتابخانه های عمومی کشور به مستندنگاری هنر بومی عشایر، ایده پوشش استراکچر کوچ کتاو را شکل داد و پوشش اصلی فضای طراحی شده، مستخرج از هنر پارچه بافی و گلیم بافی هر ایل قرار گرفت، که علاوه بر "تمایز عملکردی" کتابخانه به مثابه فضایی عمومی در میان سیاه چادرهای خصوصی هر خانواده، پوشش اصلی براساس هنر اصیل هر ایل و توسط خود ایل "تولید و مصرف" شود.

 

افزودن دیدگاه جدید

X